Belki de Mutluluğun Tarifi Brokolidedir
Sultan Gül
Bağırsaklarımız sindirim sistemindeki görevinin yanı sıra duygu durumumuz üzerinde de önemli bir etkiye sahiptir. Mutluluk hormonu serotoninin öncülünün %95’inin bağırsaklarda üretiliyor olması buna örnek olarak verilebilir. Bağırsak bakterileri bu hormonun öncülü olan 5-hidroksitriptofanı üretmekte daha sonra bu öncül vücudumuzda serotonine dönüştürülmektedir. Yani evet mutluluğumuz bağırsaklarımızda yaşayan o muazzam topluluğun elindedir. Hal böyleyken mikrobiyotamızın davranışlarımız üzerine etkisi olup olmadığı şüphe uyandırmaktadır.
Bağırsaktaki mikrobiyal toplulukların beyinde nörotransmitter seviyelerini düzenlemek, nöral reseptör ekspresyonunu etkilemek ve nörojenez gibi mekanizmalar üzerinde önemli rolleri vardır. Buradan yola çıkan araştırmacılar [Nat Commun. 2021 Nov 25;12(1):6588] yaptıkları çalışmada bağırsak mikrobiyomunda bulunan farklı türlerin bilişsel davranışlara etkisini araştırmıştır. Deney hayvanı olarak yaban arısının kullanıldığı bu çalışmada önce hayvanlara görsel öğrenme davranış deneyleri yapılmıştır. Deneyde öğrenme ve hafıza olmak üzere 2 farklı çalışma grubu oluşturulmuştur. Renklerin ödül sistemi ile bağdaştırılarak oluşturulduğu deney düzeneği ile hayvanların öğrenme ve bilgiyi hafızada tutma süresi tespit edilmiştir. Daha sonra deney gruplarında yer alan hayvanların bağırsak mikrobiyom analizi yapılmıştır. Bilişsel uyarıyı tetikleyen bu deney sonrasında Lactobacillus Firm-5 cinsi mikroorganizmaların öğrenme-hafıza deneylerinin yapıldığı grupta artış gösterdiği bulunmuştur. Bu bulguyu desteklemek amacı ile daha önce deney yapılmamış bir başka yaban arısı grubunu Lactobacillus Firm-5 bakterisi içeren besinle bir süre beslemişlerdir. Bu suşla beslenen deney hayvanlarının bilişsel fonksiyonlarında kontrol grubuna kıyasla anlamlı derecede artış görülmüştür. Ayrıca yapılan metabolomik analiz sonrasında öğrenme – hafıza deney grubunda gliserofosfolipit bolluğu gözlenmiştir. Bu da Lactobacillus Firm-5 suşunun gliserofosfolipit metabolik genlerinin hafıza ile korele bazı sinyal yollarına etki ederek bilişsel fonksiyonları arttırdığını düşündürmüştür. Lactobacillus Firm-5 suşu ayrıca çeşitlişeker metabolizması yolları ile ilişkili sinyal yollarında aktif olduğu da analiz sonucunda elde edilen bilgiler arasındadır.
Bu sonuçlar yakın zamanda B12 vitamini yerine bakteri solüsyonu içeceğimiz anlamına mı gelir bilinmez ama, mikroskobik dostlarımızla olan ilişkimize dikkat etmekte fayda var. Zira beyin fonksiyonlarımızı ortak yürüttüğümüz bir gerçek.
