Minamata
Bir Zehirden Çok Daha Fazlası
Yönetmen : Andrew Levitas
Oyuncular : Akiko Iwase, Kogarashi Wakasugi, Johnny Depp
Müzik : Ryuichi Sakamoto
Yapım Tarihi : 1985
Süre : 1 saat 55 dk
Özellikler : 35 mm renkli
Ülke : ABD, Birleşik Krallık
Sena Ünüvar
Minamata, sefalet ve çaresizliğin iç içe olduğu gerçek olaylardan uyarlanmış bir dram filmi. Johnny Depp filmde Life dergisinde çalışan W.Gene Smith adlı bir savaş fotoğrafçısını canlandırıyor. Japonya’nın balıkçılıkla uğraşan Minamata şehrinde yer alan Chisso Anonim Şirketi attığı atıklarla yıllarca suları kirletiyor. Cıva içeren bu kimyasal atıkların insanlarda çeşitli konvülsiyonlara ve ciddi anlamda beyin harabiyetine neden olduğu görülüyor. İnsanlar başta bu durumu “garip hastalık”, sonrasında ise “dans eden kedi humması” olarak adlandırıyorlar ve nihayetinde literatürde “Minamata Hastalığı” olarak yer buluyor.
Fabrika atıklarına maruz bırakılan körfezdeki balıkları tüketen insanlar bu balıklarda biriken cıvayı vücutlarına almış oluyor. Ne pahasına olursa olsun insanlar Chisso adlı dev şirketle savaşmayı asla bırakmıyor ve W. Gene Smith adlı fotoğrafçının da desteğiyle seslerini tüm dünyaya duyurup bu katliama dur demeyi başarıyorlar. 1973 yılında mahkeme kararıyla birlikte, şirket mağdur bıraktığı onlarca insanın masraflarını karşılamayı kabul etmek zorunda kalıyor. Fakat Japon hükümeti ve şirket anlaşmanın ahlaki ve mali temelini hiçbir zaman onaylamıyor. Japon Hükümeti geç de olsa şirkete karşı bir yaptırım uygulamayı başarıyor. Fakat bu yaptırım sonucunda kalıcı bir sonuca varılamıyor. Anlaşma resmi olarak onaylanmıyor. 2013 yılında Japonya Başbakanı’nın civanın tamamen temizlendiğini iddia ederek mağdur insanların varlığını reddetmesi de bunun bir kanıtıdır.
Filmde şirketin denize attığı atıklarda sadece milyonda bir miktarda cıva bulunduğunu iddia etmesi ve bu durumu örtbas etmeye çalışması oldukça yaptıkları yanlışı daha vahim bir hale sokmuştur. Cıva, kurşun, arsenik gibi ağır metallerin insan sağlığı üzerindeki ciddi toksisiteleri pek çok bilimsel araştırmayla kanıtlanmış bir gerçektir. Özellikle metil-civa, suda yaşayan canlıların yağ dokularında birikme (bioakümülasyon) özelliği göstererek besin zincirine dahil olur. Cıva çok güçlü bir nörotiksindir ve doğrudan santral sisteme etki eder. Bu nedenle, Minamata hastalığına yakalanan insanlar bilişsel fonksiyonlarının çoğunu kaybeder ve çeşitli kasılmalar, felçler ya da nöbetler geçirir.
Minamata, en çok Japonya’daki insanları etkilemiş olsa da aslında tamamıyla küresel nitelikte bir olaydır. Yaşadığımız yüzyıldan bağımsız olarak halen kişisel çıkarları için böyle büyük bir mağduriyeti insanlara yaşatacak pek çok şirket var ve maalesef hep de olmaya devam edecek gibi gözüküyor. Bu sebeple, içtiğimiz suların ve tükettiğimiz gıdaların içeriğine dair daha kapsamlı araştırmalar yapılmalı ve bu şirketlerin faaliyetlerine yönelik sıkı denetim uygulamaları artırılmalıdır. Yapılacak önemli şeylerden bir diğeri ise aynen filmde olduğu gibi tüm dünyanın bir olup sağlıklı ve zehirsiz bir yaşam için el ele vermesidir.
