Alkol Tüketiminde Güvenli Seviye Var mı?
Tüketimi büyük bir küresel sağlık meselesi haline gelen alkol, sosyal kullanımı da olan psikoaktif bir maddedir. Sağlığı riske eden minimum alkol tüketimini belirlemek üzere 1990-2016 yılları arasında 195 merkezde kapsamlı bir araştırma yapılmış, alkol tüketimi hakkında 694 bilgi kaynağı ve 592 çalışma incelenmiştir [Lancet. 2018 Sep 22;392(10152):1015-1035].
Araştırmada alkol kaynaklı ölümlere ve maluliyetle geçen yaşam yıllarına neden olduğu düşünülen 23 risk faktörü incelenmiştir. Bunların arasında kronik karaciğer, iskemik kalp hastalıkları, tüberküloz, üst solunum yolu enfeksiyonları, kanser, hipertansiyon, pankreatit, epilepsi, diyabet, trafik kazaları ve şiddete eğilim bulunmaktadır. Çalışmada günlük standart alkol tüketiminin yükselmesiyle hastalık risklerinin de arttığı görülmüştür. Ayrıca dünyada 15-49 yaş arasındaki ölümlerin %10’unun alkolle ilişkili olduğu saptanmıştır. Alkolle bağlantılı ölümler incelendiğinde, 50 yaş üzerindeki kadınların %27,1 ile erkeklerin %18,9’unda yemek borusu, gırtlak, mide ve pankreas kanserleri tespit edilmiştir. Düşük-orta seviyede alkol tüketiminin sınırlı bazı durumlar için sağlığı koruyucu etkileri olduğu ileri sürülse de, sağlığın tümüne olan etkisi göz önüne alındığında zararlarının çok daha fazla olduğu gösterilmiştir.
Hastalık yükü değerlendirmelerine göre, risk faktörleri içinde en üst sıralarda alkol kullanımının bulunduğu saptanmıştır. Alkol tüketiminin miktardan bağımsız olarak nüfus genelinde sağlık kaybına neden olduğu vurgulanmış, bedensel, ruhsal ve toplumsal sağlık kaybını en aza indiren güvenli bir alkol tüketim seviyesinin olmadığı belirtilmiştir. 26 yıl süren bu çalışmanın sonuçlarına göre alkol tüketiminin toplam yükü önceki kanıtların gösterdiğinden çok daha büyük olarak saptanmış ve bu yükün tüketimle arttığı gösterilmiştir.
Araştırmaya göre alkol tüketiminin sağlık kayıpları üzerindeki potansiyel etkisinin azaltılması gerekmektedir. Bunun için de alkol kontrol politikalarının revize edilmesi ve toplumsal olarak kullanımını azaltma çabalarına odaklanılması önerilmiştir. Tüketilen alkol miktarını azaltmak için en kolay ve maliyeti en az olan yöntemlerin vergilerin artırılması, birim fiyat düzenlenmesi, fiziksel ulaşılabilirliğinin azaltılması, satış saatlerinin ve reklamlarının kısıtlanması gibi önlemler olduğunu öne sürmüşlerdir.
Naçize Akbıyık
