Baba Beni Okula “Zamanında” Gönder
Murat Can Çelik
Halk arasında hiperaktiflik olarak bilinen Dikkat Eksikliği ve Hiperaktivite Bozukluğu (DEHB) adlı hastalık sıklıkla okul çağındaki çocuklarda görülür. Son 20 yılda bu hastalığın teşhisinin konulduğu çocuk sayısı kayda değer bir biçimde artmıştır. Kasım 2018’de Timothy J. Layton ve arkadaşlarının bu konuda yaptığı çalışmada [N Engl J Med. 2019 Feb 14;380(7):692-3], ABD genelinde 407 bin çocuğun, özel bir sigorta şirketinden temin edilen sağlık kayıtları incelenmiş. Çalışmada incelenen çocuklar okudukları okulun bulunduğu eyaletlere göre 2 gruba ayrılmışlar: Okula başlamak için doğum ayı sınırı kuralı olan eyaletlerde okuyanlar ve bu kuralın olmadığı eyaletlerde okuyanlar.
Söz konusu kuralla okula başlayacak çocukların doğum tarihini dikkate alınıyor. Okul çağına gelmiş çocuk, eğer 31 Ağustos 2010 veya aynı yılın daha erken bir tarihinde doğmuşsa, o çocuğa kayıt olma izni verilirken, 1 Eylül 2010 veya daha sonrasında doğmuş ise, o sene okula kayıt yaptıramıyor. Bu uygulama, aynı sınıf içerisinde, 2010 ve 2011 doğumlu çocukların olmasından ötürü, çocuklar arasında yaş ve dolayısıyla olgunluk farkına neden oluyor.
Araştırmada, kuralın ortaya çıkardığı durum ile sınıfın küçük yaşta olan çocuklarında artmış DEHB tanısı arasında ilişki olup olmadığını görebilmek için 2 grup çocuk seçilmiş. Aralarında 11 ay olacağından, ağustos ve eylül doğumlu çocukların öncelikle incelenmesi uygun görülmüş. Çalışmanın sonucunda söz konusu kurala sahip eyaletlerde bir yıllık yaş farkının, küçük olan ağustos doğumlu çocuklara %34 daha fazla tanı konmasına neden olduğu gösterilmiş. Kuralın geçerli olmadığı eyaletlerde ise eylül doğumlulara konulan ile ağustos doğumlulara konulan tanılar karşılaştırıldığında anlamlı bir fark bulunamamış. Çocukların okula geç başladığı eyaletlerde ağustos doğumlulara konulan DEHB tanısındaki artışın yanı sıra, ağustos ayında doğan çocukların eylül ayında doğanlardan 120 gün fazla süreyle tedavi aldıkları görülmüş.
Sonucu doğrulamak amacıyla kuralın yürürlükte olduğu eyaletlerde, çocukların ve ailelerinin sahip oldukları diğer kronik hastalıklar karşılaştırılmış. Bu karşılaştırmanın sonucunda, araştırmacıların iddiasını olumsuz etkileyecek bir durum görülmemiş. Buna ilave olarak. eylül ile ağustos dışındaki aylarda doğan çocuklara konulmuş DEHB tanı sayıları karşı karşıya getirilmiş ve karşılaştırmada anlamlı bir farka ulaşılamamış. Ayrıca, eylül ve ağustos ayında doğan çocukların verileri geriye doğru, okul öncesi çağı da dahil edilerek incelenmiş. Ağustos doğumlu çocukların okul öncesi çağlarda aldığı DEHB tanısıyla, eylül doğumluların aynı dönemde aldığı tanılar arasında bir ilişki kurulamamış.
Sonuç olarak bu çalışmada, hem bedensel hem zihinsel olarak çok hızlı gelişim gösterdikleri ilkokul çağlarında, çocukların okullara gereğinden geç yazdırılmasının, onları mental olarak kötü etkilediğinin altı çizilmiş. Çocukların zamanlarının çoğunu olması gerektiği gibi yaşıtlarıyla değil, kendilerinden daha olgun olan büyükleriyle geçiriyor olmalarının, henüz mekanizması bilinmese de, çocukları DEHB olarak zikrettiğimiz hastalığa sürüklediği kanıtlanmış.
