Telomerin Ucunu Oyuna Kaptırmak
Oyun bağımlılığı Uluslararası Hastalık Sınıflandırma Sisteminin 11.Revizyonunda (ICD-11) kısaca kişinin yaşamını olumsuz etkilemesine rağmen oyun oynamaya duyulan aşırı istek durumu olarak tanımlanmıştır. Son yıllarda bilgisayar ve oyunların gelişmesiyle birlikte internet oyunlarına bağımlı olan insanların sayısı özellikle gençler ve ergenler arasında ciddi miktarda artış göstermiştir. İnternet oyun bağımlılığı diğer bağımlılıklar gibi kişiler üzerinde fizyolojik ve psikolojik sorunları beraberinde getirebilmektedir. Yapılan önceki araştırmalarda: yüksek kortizol, düşük katekolamin seviyeleri (dopamin, adrenalin, nöradrenalin), alt solunum yolu sorunları ve yüksek cilt iletkenliği gibi fizyolojik; stres, anksiyete, depresyon, dikkat eksikliği ve hiperaktivite bozukluğu gibi psikolojik sorunları ortaya çıkardığı literatürde belirtilmiştir.
Güncel araştırmalar genel olarak bağımlılığın, DNA sarmalı ucunda bulunan, kromozomları koruyan yapı olan telomer uzunluğunu kısalttığını saptamıştır. Bu yapı kısaldıkça hücre yaşlanır ve ömrü azalır. NaHyun Kima ve arkadaşları literatürdeki bu bulguyu merkeze alarak Aralık 2018’de yayımladıkları çalışmada, oyun bağımlılığının telomer uzunluğu üzerindeki etkilerini incelediler [Soc Sci Med. 2019 Feb;222:84-90]. Çalışma 15-18 yaşlarında tıbbi problemi olmayan 230 erkek öğrenciyle yapılmıştır. Araştırmaya kadınların dahil edilmemesinin sebebi östrojenin, telomer boyunu kontrol eden telomeraz enziminin aktivitesini arttırdığıyla ilgili bulguların olmasıdır. Çalışmada ölçülen başlıca parametreler internet oyun bağımlılığı, telomer uzunluğu, plazma katekolamin ile serum kortizol düzeyleri ve psikolojik stres seviyesidir. Elde edilen bilgiler, literatürü tasdikler niteliktedir. İnternet oyun bağımlılığı olan gençlerin telomer uzunluğunun, bağımlı olmayan gençlere nazaran yaklaşık %20 daha kısa olduğu gösterilmiştir. Ayrıca telomer boyu kısa olan gençlerin daha düşük katekolamin düzeylerine sahip olduğu ve özellikle adrenalin seviyesinin lökosit telomer uzunluğu ile negatif korele olduğu gözlemlenmiştir. Araştırmacılar bu sonuçların katekolamin oksidatif ürünlerinin DNA’ya zarar verdiği bilgisiyle ilişkili olabileceğini belirtmişlerdir. Diğer taraftan dopamin, kortizol ve psikolojik stres düzeyleriyle ilgili verilerde anlamlı bir sonuç alınamamıştır.
Sonuç olarak bu çalışma, internet oyun bağımlılığının hücrelerimizde korunmuş şekilde bulunan DNA’yı bile etkilediğini göstermiştir. Özellikle gençler olmak üzere farkındalık için yapılacak eğitim ve bilgilendirme çalışmaları, internet oyun bağımlılığıyla mücadelede etkin rol üstlenecektir.
Furkan Yılmaz
